Reakcja uczuleniowa jest efektem nadmiernej wrażliwości organizmu, którą wywołuje kontakt z czynnikiem drażniącym. Alergenem może być tak naprawdę wszystko – uczulenie może dotyczyć produktów spożywczych, substancji chemicznych, czy elementów otoczenia. Co wywołuje astmę alergiczną? Jakie czynniki mogą prowadzić do ataku duszności?
Mechanizm astmy alergicznej
Astma alergiczna (atopowa) stanowi następstwo nadwrażliwości organizmu na konkretny bodziec. Kontakt astmatyka z alergenem prowadzi do wytwarzania IgE, co powoduje rozwój zmian zapalnych w organizmie w obrębie dróg oddechowych. Astma to choroba prowadząca do zmniejszenia drożności oskrzeli wskutek trzech reakcji:
• wzmożenia napięcia mięśniówki oskrzeli
• obrzęku błony śluzowej wyścielającej drogi oddechowe
• intensyfikacji produkcji wydzieliny (plwociny) oddechowej
Nietrudno domyślić się, że ograniczenie drożności rzutuje na skuteczności pracy układu oddechowego. Zespół objawów charakteryzujący astmę określa się mianem ataku, a w jego skład wchodzą:
• suchy, napadowy i uciążliwy kaszel
• szybsze odczuwanie zmęczenia podczas wysiłku
• mniej lub bardziej nasilona duszność wydechowa
• odczuwanie dolegliwości bólowych w klatce piersiowej
W przypadku astmy alergicznej warto wspomnieć, że niezwykle często pojawiają się inne objawy współistniejące związane z nadwrażliwością. Zazwyczaj są to katar sienny, zapalenie spojówek i nadmierne łzawienie, czy obrzęk ślinianek.
Jakie są przyczyny astmy alergicznej?
Liczba alergenów, które mogą wywoływać atopową astmę, jest naprawdę duża. Praktycznie każdy czynnik może okazać się przyczyną nadwrażliwości i spowodować przesadne wytwarzanie przeciwciał IgE. Istnieje jednak lista alergenów, które są najczęściej wymieniane jako przyczyny występowania alergicznej dusznicy bolesnej. Mowa tu o:
• pyłki roślinne
• zwierzęcej sierści
• stres i inne silne emocje
• intensywna aktywność fizyczna
• niektóre środki farmakologiczne
• produktach spożywczych (np. białka mleka, soja, orzechy, owoce morza)
• substancje chemiczne (np. w zanieczyszczeniach powietrza, komponenty kosmetyków)
Oprócz tego należy wspomnieć o grupie czynników, które nie mają bezpośredniego wpływu na napady astmy, ale mogą sprzyjać rozwojowi alergii. Ponadto przypisuje się im charakter drażniący, co oznacza, że zwiększają szansę skurczu oskrzeli i wyzwolenia ataku duszności. Do takowych czynników zaliczamy dym papierosowy, smog, czy zimne powietrze. Warto też dodać, że otyłość stanowi jeden z czynników potęgujących szansę występowania astmy – wynika to m.in. z nieprawidłowości hormonalnych (wysoki kortyzol), czy osłabionego funkcjonowania systemu immunologicznego.
Leczenie astmy alergicznej – na czym polega?
Nie będzie zaskoczeniem, że najskuteczniejszym sposobem jest oczywiście ograniczenie ekspozycji astmatyka na działanie szkodliwego alergenu. Niemniej jednak nie zawsze jest to możliwe – dlatego też osoby cierpiące z powodu astmy atopowej muszą stosować środki farmakologiczne. Mowa tu przede wszystkim o wziewnych preparatach powodujących szybkie rozszerzenie oskrzeli (glikokortykosteroidy i beta2-mimetyki), które są niezbędne w przypadku ataków duszności. Oprócz nich poleca się wykorzystywać leki mukolityczne i wykonywać inhalacje, które wspomogą rozrzedzenie zalegającej wydzieliny oddechowej i wspomogą odzyskanie utraconej drożności.
Bibliografia:
1. Pekkanen J., et al. „Analyzing atopic and non-atopic asthma.” European journal of epidemiology 2012, 27(4): 281-286.
2. Balińska-Miśkiewicz W. „Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych.” Farmacja Polska 2009, 65(11): 793-803.
