Astma jest chorobą wyzwalającą charakterystyczne objawy ze strony układu oddechowego. Niemniej jednak symptomy te są bardzo podobne do innych schorzeń. Które badania pozwalają na postawienie trafnej diagnozy i potwierdzenie występowania astmy?
Astma alergiczna – objawy
Atopowa astma to nic innego jak reakcja uczuleniowa nadwrażliwego układu odpornościowego wskutek kontaktu z określonym czynnikiem. Alergen, przeważnie wziewny (np. roztocze kurzu domowego, pyłki roślinne, zwierzęca sierść, zanieczyszczenia powietrza), prowadzi do wzrostu poziomu przeciwciał IgE odpowiedzialnych za wyzwolenie stanu zapalnego. Wynikiem tego jest zmniejszenie drożności dróg oddechowych, co stanowi następstwo wzmożonego napięcia mięśni pokrywających oskrzela, obrzęku błony śluzowej i nasilenia produkcji wydzieliny oddechowej. Ograniczone możliwości oddechowe prowadzą też do szeregu niedogodności np. świszczącego oddechu, bólu w klatce piersiowej, spadku wydolności, kaszlu i napadów duszności.
Problematyka diagnozowania astmy alergicznej na podstawie objawów
Niestety symptomy występujące podczas ataku astmy są tożsame z wieloma innymi schorzeniami układu oddechowego np. POChP, pylicą, mukowiscydozą czy sarkoidozą. Ponadto szereg innych chorób, które nie są klasyfikowane jako pulmonologiczne, mogą prowadzić do występowania podobnych dolegliwości. Mowa tu m.in. o zaburzeniach sercowo-naczyniowych, powikłaniach reumatoidalnego zapalenia stawów, toczniu rumieniowatym, nerwicy czy chorobach o podłożu autoimmunologicznym. Co więcej, w wielu przypadkach tego typu objawy stanowią rezultat wad anatomicznych układu oddechowego np. nieprawidłowo wykształconej przegrody nosowej, które potęgują szansę występowania wtórnych infekcji. Regularnie powracające zakażenia sprzyjają natomiast rozwojowi astmy.
Diagnostyka astmy alergicznej – niezbędne badania
W przypadku atopowej postaci astmy najlepszym sposobem potwierdzenia alergii są testy skórne. Dzięki nim specjaliści mogą wykazać, które czynniki wywołują reakcję uczuleniową ze strony układu odpornościowego i są przyczyną astmy. Warto zaznaczyć, że część pacjentów boryka się z tzw. alergiami krzyżowymi – oznacza to, że jeden z alergenów może być powiązany z innymi uczuleniami. Dobrym przykładem są alergie pokarmowe, np. uczulenie na mięso jest w większości przypadków powiązane z alergią na białka zwierzęcej sierści, z kolei osoby nadwrażliwe na orzeszki ziemne wykazują nadwrażliwość na pyłki traw. Dobrym dodatkiem do testów alergicznych jest wykonanie badania pod kątem sprawdzenia poziomu przeciwciał IgE we krwi, który w przypadku astmy i innych alergii jest podwyższony. Warto jednak pamiętać, że wysokie stężenie IgE może być uwarunkowane m.in. chorobami pasożytniczymi.
Ponadto do obowiązkowych i skutecznych badań pod kątem astmy zaliczamy:
- test rozkurczowy
- badanie spirometryczne
- analiza stężenie eozynofilów
- test prowokacyjny z użyciem leków antyastmatycznych – podanie leku (przeważnie krótko działający beta2-mimetyk) pozwala na szybką poprawę stanu zdrowia
Choć astma nie powoduje widocznych zmian anatomicznych w płucach, to jednak warto zdecydować się na wykonanie diagnostyki obrazowej np. RTG klatki piersiowej. To skuteczny sposób na wykluczenie obecności chorób powodujących zaburzenia funkcjonalne, które wynikają z problemów w budowie układu oddechowego np. śródmiąższowych chorób płuc. Z kolei wymaz pozwala na ocenę możliwości występowania chorobotwórczej infekcji np. grużlicy.
Bibliografia:
- Bręborowicz A. „Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u dzieci w świetle stanowiska ekspertów NHLBI/WHO 2002.” Nowa Pediatria 2002, 4: 243-246.
- https://totylkoastma.pl/rodzic/kto-leczy-astme/
- https://www.mp.pl/pacjent/astma/lista/72433,jakie-badania-pomagaja-w-rozpoznaniu-astmy
- https://podyplomie.pl/pediatria/25703,najczestsze-bledy-w-rozpoznawaniu-astmy-oskrzelowej
