Astma to choroba dotykająca coraz większą część społeczeństwa. Jednocześnie wiele osób cierpi z powodu różnego rodzajów alergii. Jak odróżnić alergię od astmy? Czy łatwo je pomylić? Czy leczenie przebiega podobnie?
Czym jest astma?
Astma to zapalenie toczące się w drogach oddechowych, przede wszystkim w oskrzelach. Oskrzela pełnią niezwykle ważną rolę doprowadzając powietrze do pęcherzyków płucnych. Z tego względu astma bardzo utrudnia normalne funkcjonowanie i wymaga specjalistycznego leczenia. Dopiero usunięcie przyczyny choroby, czyli procesu zapalnego, zapewnia kontrolę astmy i ustąpienie objawów. Z tego powodu leki na astmę należy przyjmować regularnie, niezależnie od nasilenia objawów astmy (nie tylko jak zaczynają się pojawiać objawy) [1,2].
Co to jest alergia?
O alergii mówi się, że jest plagą XXI wieku. Dlaczego akurat w XXI wieku zaobserwowano wzrost liczby osób z różnego rodzaju alergiami? Największy wpływ na to mają zdecydowanie większe zanieczyszczenie środowiska naturalnego, wysokoprzetworzona żywność oraz nadmierna higiena. Ale czym jest alergia? Jest to inaczej nadwrażliwość organizmu na zetknięcie się z alergenem zwanym również antygenem, która wywołuje patologiczną reakcję organizmu [3,4].
Objawy astmy i alergii
Objawy i diagnostyka tych dwóch chorób jest inna. Oczywiście diagnostyką powinien zająć się lekarz. W tym przypadku najlepiej udać się do pulmonolog. Alergie można zdiagnozować stosując szereg testów alergicznych. Z kolei astmę najłatwiej wykryć poprzez badanie spirometrii. Do najczęściej występujących objawów alergii należą napady kichania, swędzenie oczu i nosa, przewlekłe zapalenie zatok oraz brak gorączki. Podobne objawy może dawać zwykłe przeziębienie lub inne choroby infekcyjne. Jednak w ich przypadku najczęściej obserwowana jest chociaż niewielka gorączka. Z kolei do najczęściej występujących objawów astmy należą kaszel, który może trwać nawet kilka minut (nasilony zwłaszcza po wyjściu na zimne powietrze, wysiłku czy śmiechu), przebudzenia w nocy wywołane napadami kaszlu oraz świszczenie w płucach [1,3].
Podstawowe testy diagnostyczne rozróżniające astmę i alergię
Testy alergiczne
Najskuteczniejszą metodą określającą czy dana osoba jest uczulona na dany alergen jest wykonanie specjalnych testów alergicznych. Są to testy skórne i próby ekspozycyjne. Dodatni wynik testu skórnego jest dowodem na istnienie alergii u pacjenta. Z kolei testy ekspozycyjne stwierdzają, czy dany alergen powoduje reakcję alergiczną. Testy alergiczne można wykonać z krwi i określić uczulenie na zwierzęta, kurz, konkretne pokarmy, czy rośliny [2].
Spirometria
Jest to konieczne badanie przy diagnostyce astmy. Za jego pomocą określa się czy drogi oddechowe nie są zwężone. Polega na wydmuchiwaniu powietrza do urządzenia dokonującego pomiaru. Sporządzany jest spirogram, na podstawie którego widać objętość procentową powietrza wydychanego przez pacjenta podczas spokojnego i gwałtownego oddychania. Wykonuje się ją również po podaniu leku rozkurczającego oskrzela, aby sprawdzić wpływ leczenia. Jest to najlepsze badanie określające kondycję płuc [4].
Leczenie alergii
Podstawą leczenia alergii, oczywiście w miarę możliwości, jest izolacja od czynnika uczulającego. W praktyce nie zawsze jest to jednak możliwe, czasami objawy są na tyle silne, że należy zastosować leczenie farmakologiczne. Bez recepty można znaleźć szereg preparatów. Mocniejsze leki (lub ich większe ilości, w niektórych przypadkach) mogą być przepisane przez lekarza. Dostępne są m.in.:
- leki przeciwhistaminowe, doustne np. Amertil Bio czy Alleric Deslo, stosowane miejscowo np. Fenistil;
- leki obkurczające naczynia krwionośne, np. Sudafed (bez recepty);
- leki przeciwleukotrienowe, np. Milukante czy Singulair (obydwa na receptę);
- glikokortykosteroidy, doustne np. Encorton (tylko na receptę), stosowane miejscowo np. Maxicortan;
- leki przeciwalergiczne do oczu, np. Polcrom, Allergo-Comod czy Zabak;
- leki przeciwalergiczne do nosa, np. Sudafed Xylospray, Allergodill czy Nasometin Control;
- adrenalina np. Adrenalina WZF (iniekcja, na receptę) – w przypadku wstrząsu anafilaktycznego [3,4].
Leczenie astmy
Należy pamiętać, że astma wymaga stałego leczenia lekami przepisanymi przez lekarza. Pacjent musi odróżniać leki zapobiegające atakom i leki stosowane doraźnie, które przerywają atak. Tylko dokładnie zrozumienie terapii i stosowanie leków zaleconych przez lekarza gwarantuje, że pacjent będzie mógł w miarę normalnie funkcjonować. Wszystkie te leki dostępne są tylko i wyłącznie na receptę oraz powinny być zawsze stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku ataku astmy stosuje się, najczęściej wziewnie, krótko działające beta-2-mimetyki takie jak Ventolin czy Aspulmo. Z kolei w profilaktyce astmy stosuje się:
- glikokortykosteroidy wziewne np. Pulmicort czy Nebbud;
- długo działające beta-2-mimetyki – ich działanie rozkurczające np. Zafiron czy Oxis;
- leki przeciwleukotrienowe np. Promonta czy Asmenol;
- teofilina np. Theospirex;
- glikokortykosteroidy doustne np. Encorton czy Dexamethason [1,2].
Podsumowanie
Wbrew pozorom astma i alergia nie są łatwe do pomylenia. Dają zupełnie inne objawy, inaczej się je diagnozuję i co najważniejsze – leczy. Z tego względu bardzo ważne jest, by odpowiednio je zdiagnozować i podjąć się leczenia pod kontrolą lekarza. W szczególności astma wymaga stałej opieki lekarskiej.
Bibliografia
- Sybilski, Adam J. „Astma niekontrolowana.” Alergoprofil 17.1 (2021): 17-20.
- Grzelewska-Rzymowska, Iwona, Joanna Mikołajczyk, and Jadwiga Kroczyńska-Bednarek. „Astma w badaniach spirometrycznych.” Pediatria i Medycyna Rodzinna 6.1 (2010): 8-14.
- Śpiewak, Radosław. „Alergia kontaktowa–diagnostyka i postępowanie.” Alergia Astma Immunologia 12.3 (2007).
- Kraszewski, J., and M. Kraszewski. „Alergia a wysiłek fizyczny.” Przew. Lek 10 (2007): 17-20.
