Przeciwdziałanie alergiom jest w głównej mierze ukierunkowane na ograniczenie kontaktu z niebezpiecznymi czynnikami potęgującymi reakcje uczuleniowe (alergenami). Równie istotną rolę odgrywa farmakoterapia, która ma za zadanie zmniejszyć częstotliwość ataków alergii i tym samym zapobiec dalszej progresji uczulenia. W przypadku astmy alergicznej wykorzystuje się leki podawane wziewnie – jak działają i czy są bezpieczne?

Czym są wziewne leki na astmę alergiczną?

Wziewne preparaty przeciwastmatyczne to grupa leków podawanych za pomocą inhalatorów lub nebulizatorów. Oznacza to, że produkt leczniczy zostaje przekształcony do postaci aerozolu bądź mgiełki, która zostaje wprowadzona bezpośrednio do dróg oddechowych. Dzięki temu substancja czynna ma możliwość oddziaływania na oskrzela i inne części układu oddechowego, które są objęte alergią. Zalety leków wziewnych to:

• możliwość użycia niewielkiej dawki leku, co ogranicza szansę przedawkowania,
• bezpośrednie oddziaływanie na drogi oddechowe, co pozwala skrócić czas uzyskania efektu terapeutycznego,
• leki podawane do dróg oddechowych umożliwiają ominięcie przewodu pokarmowego m.in. minimalizując szansę podrażnienia żołądka.

Rodzaje leków przeciwastmatycznych

W astmie alergicznej stosuje się dwa główne typy środków farmakologicznych, które różnią się mechanizmem działania i wyzwalanymi rezultatami leczniczymi. Wziewne leki na astmę alergiczną to:

1. glikokortykosteroidy (GKS) wykazujące właściwości przeciwzapalne – wyciszają aktywne zmiany zapalne, co oddziałuje m.in. na zmniejszenie częstotliwości występowania ataków astmatycznych i progresji uczulenia; dzięki glikokortykosteroidom astmatyk zyskuje ochronę, która może złagodzić reakcję uczuleniową podczas kontaktu chorego z alergenem.
2. beta2-mimetyki – to leki odpowiedzialne za rozszerzenie skurczonych oskrzeli i przywrócenie optymalnej drożności dróg oddechowych. Wśród beta2-mimetyków wyróżnia się dwa pomniejsze typy: SABA (krótko działające) o doraźnym zastosowaniu i LABA (długo działające) do przewlekłej farmakoterapii astmy; ta druga grupa beta2-mimetyków jest zazwyczaj używana w połączeniu z GKS jako preparaty złożone.

W farmakoterapii astmy niezwykle często wykorzystuje się też leki mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę oddechową) i antyleukotrienowe (przeciwzapalne), które jednak stanowią dodatek do wcześniej opisanych środków farmakologicznych.

Astma alergiczna lekooporna – co robić?

O astmie lekoopornej, zwanej również ciężką astmą, mowa wówczas gdy pomimo regularnej farmakoterapii choroba jest słabo kontrolowana lub pacjent doznaje częstych i poważnych zaostrzeń stanu (np. skutkujących koniecznością hospitalizacji). Powodów astmy lekoopornej jest wiele – począwszy od nieprawidłowej techniki aplikacji leków wziewnych, przez zanieczyszczenia powietrza i niestosowanie się do zaleceń lekarza (np. niezaprzestanie palenia papierosów), a skończywszy na chorobach współistniejących (np. refluks żołądkowo-przełykowy) czy nadużywaniu beta2-mimetyków SABA.

Rozwiązaniem jest najczęściej włączenie leków biologicznych, które pozwalają ograniczyć konieczność użycia doustnych glikokortykosteroidów czy zwiększenia dawki ich wziewnym odpowiednikom. Choć leki biologiczne są skuteczne i bezpieczne w użyciu, to jednak ich cena jest wysoka a dostępność ograniczona. Lekami biologicznymi określa się preparaty zawierające przeciwciała, które pozwalają zminimalizować reakcje zapalne i tym samym poprawiają jakość oraz komfort życia pacjenta.

Bibliografia:

1. Likońska A., et al. „Zmiany w zaleceniach Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy (GINA) 2019 – ważne modyfikacje sposobu leczenia.” Alergia Astma Immunologia 2019, 24(3): 112-118.
2. Balińska-Miśkiewicz W. „Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych.” Farmacja Polska 2009, 65(11): 793-803.
3. https://www.mp.pl/pacjent/astma/astma-ciezka/45992,astma-ciezka-oporna-na-leczenie